Toyin Kolawole, Nijerya'ya olan sevgisini Iya Foods ile başarıya dönüştürdü

Iya Foods'un kurucusu ve CEO'su Toyin Kolawole'yi, tam formundayken, 40.000 metrekarelik üretim tesisinde sağa sola koşuştururken bulabilirsiniz. Tesiste, tahıl ağırlıklı malzemelerin yerine geçebilecek bir kök sebze olan tapyoka bazlı ürünler üretiliyor. Makinaların ve fabrika çalışanlarının arasında kalın çerçeveli gözlükleri ve içinizi ısıtan gülümsemesiyle bir anda karşınıza çıkabilir. Kolawole, Nijeryalı köklerine dayanarak kurduğu ve büyük başarıya ulaşan bu küçük işletmeyi çocukluğundan beri hayal ediyormuş. Onun yerinde olsanız siz de gülümserdiniz.

Iya Foods, 2015'teki kuruluşundan bu yana, şu andaki boyutunun çok küçük bir kısmı olan ilk tesisinden büyüyerek, buğdaya alternatif fırıncılık malzemeleri üreten başarılı bir üretici hâline geldi. Yılda 3.000 ton atıştırmalık ve 10.000 ton kuru pişirme karışımı olmak üzere ciddi miktarlarda üretim yapan Iya Foods, ürünleri ülke genelinde ve Amazon mağazasında bulunabilen ve değeri milyonlarca dolara ulaşan bir şirkete dönüştü. Iya Foods, her şeyden önce, Kolawole'nin annesine ve Nijerya kültürüne yazılan bir aşk mektubu. Iya Foods'un başarı hikayesini anlatmak için birkaç yıl öncesine gitmeliyiz.

Küresel tapyoka arzının beşte birinden fazlasını karşılayan ve dünyanın en büyük tapyoka üreticisi olan Nijerya¹ aynı zamanda Kolawole'nin memleketi. Ailesinin ikinci çocuğu ve ilk kızı olan Kolawole, Northwestern Üniversitesi'nden girişimcilik ve inovasyon alanında MBA yapmak üzere 2003 yılında Nijerya'dan ayrılarak ABD'ye geldi. Annesinin işlerinden ve yan uğraşlarından ilham alan Kolawole, her zaman iş dünyasına ilgi duymuş. Bu doğrultuda yüksek lisansını yapmış ve girişimcilik dünyasına dalmış. Kolawole, annesinin, kendisi için bir ilham kaynağı olduğunu anlatıyor. "Annemin bir sürü... Küçük işletmeler diyeceğim, ama ciddi uğraşları vardı aslında," diyor gülümseyerek. "Sadece geçinmek için sürdürdüğü ev işletmeleriydi. Onu çok desteklerdim. Gayri resmi girişimcilik geçmişim buydu."

ABD doğumlu iki çocuğun annesi olan Kolawole, kendi büyüdüğü dünya ile çocukları arasında bir bağ kurmak konusunda yükümlülük hissetti. Kolawole, Iya Foods için planını oluştururken Nijeryalı köklerine dönmeye devam etti. Tapyoka, doğal bir başlangıç noktası olarak görünüyordu. Hem kendi ülkesinin temel ürünüydü hem de diğer mahsullerde çiftçilerin sürekli karşılaştığı sorunların aksine, Kolawole'nin tahıl içermeyen ürünlerinin temel bileşeni olan tapyokanın verimli yetişme süreci, onu çok daha istikrarlı bir ürün hâline getiriyordu. Glutensiz pankek ve brownie karışımlarından toz ve unlara kadar tapyoka bazlı ürünlerin potansiyeli, insanların tükettikleri gıda türleri konusunda daha bilinçli olduğu günümüzde de karşılık buluyordu.

"Her şeyi ortadan kaldırabilirsin ancak gıdayı kaldıramazsın," diyor. "İnsanlar yemek zorunda yoksa ölürler, bu yüzden sürdürülebilir ve ölçeklenebilir alternatif malzemeler konusunda gerçekten ciddi düşünen girişimcilerden biriyim." Bu teknik özelliklerin ötesinde de Kolawole yemek kültürüyle yakından ilgileniyor. Tapyoka, glutensiz beslenen tüketicilerin yemek pişirme sıkıntılarını hafifletmeye yardımcı olmak için öğütülebilecek bir tür mucize kökten ibaret değil. Aynı zamanda, küresel mutfaktaki hikayesi sıklıkla gözden kaçırılan Afrika'nın önemli bir ihracat ürünü.

Bu bizi şirketin etik yaklaşımının merkezinde yer alan çiftçilere getiriyor. "Afrika'nın pek çok Batılı ekonomiyi inşa etmek için kullanıldığı bir sır değil," diyor. "Tapyoka aracılığıyla yaratılan refahın paylaşıldığından emin olmak için elimden geleni yapmaya kararlıydım." Iya Foods, 10.000'den fazla Nijeryalı çiftçiyle çalışıyor ve çiftçilerin adil bir şekilde ödeme almalarını ve ürünlerinin nasıl kullanıldığının farkında olmalarını sağlıyor. Konu, dönüp dolaşıp Nijerya halkının ayrılmaz bir parçası olan tapyokaya geliyor.

İşletme piyasaya girdiğinde, ABD'deki iş gücü tek kişiden oluşuyordu. Kolawole, kamyondaki tüm yükü tek başına boşalttığını hatırlıyor. Diğer pek çok küçük işletme gibi, Kolawole da tesis yöneticisi, finans analisti ve tabii ki pazarlamacı rollerini bir arada yürütmek zorunda kaldı. Ürünü perakendecilerin karşısına çıkarmak zordu. İlgilendikleri zamanlarda bile, imza atılması ile ürünlerin raflara gerçekten dizilmesi arasında altı ila sekiz aylık bir süre geçmiş olabiliyordu.

Iya Foods, bir dizi ürün lansmanından sonra çevrim içi satılabilecek şekilde paketlenebilen baharat ve pişirme karışımlarına yöneldi. Bu, Iya Foods'u Amazon'a taşıdı. Kolawole, 2016'da Amazon'a geçişi müşterilere doğrudan satış yapma fırsatı ve aynı zamanda Iya Foods'un ürün listesini rakiplerinin seviyesine kadar büyütebileceği bir yer olarak gördü. Ayrıca Amazon mağazasında yaptığı satışlar, satış gücünü marketlere kanıtlamaya yardımcı oldu.

Kolawole, Amazon'da reklam yayınlamak söz konusu olduğunda, Amazon Ads aracılığıyla reklam verme olanağını Iya Foods'un genişlemesinde temel bir adım olarak gördü. Reklamlar, ürün hakkında daha fazla ilgi uyandırdı ve dolayısıyla fiziksel mağazalarda satışını daha çekici hâle getirdi. Teknoloji destekli çözümleri, satıcıların eşit şartlara sahip olduğu bir oyun sahasına benzetiyor. "Amazon sponsorlu reklamları çok kullandık. Ürününüzü ilk kez denemesini istediğiniz müşterilerin dikkatini çekmenin 1 numaralı yolu bu," diyor. "Amazon Ads'i müşterilerin karşısına çıkmak için sürekli olarak kullanıyoruz çünkü burası çok ama çok rekabetçi bir alan."

Iya Foods, Amazon Ads'in yardımıyla denemeler yaparak ve doğru anahtar kelime kombinasyonunu kullanarak reklam stratejisi için uygun bir nokta buldu. Reklamların olumlu etkisi, Amazon'da ve diğer web sitelerinde genişlemeyi getirdi. Bu süreç, internette ünlüler tarafından yapılan tanıtımlardan, perakende satış mağazalarında sadece tanınır olmak yerine güçlü bir varlık oluşturmaya kadar çeşitli şekillerde gerçekleşti. "Amazon, bir işletme olarak ilk milyon dolarımızı kazandığımız yer," diyor. "Herkes bunun ne kadar zor olduğunu bilir."

Geleceğin Iya Foods için neler getireceğine gelince şirket, asıl amacından çok da uzak değil. Nijerya, tapyoka üretiminin büyük bir kısmına sahipse, Iya Foods da tapyokayı temel ürünü olarak kullanan işletmelerin serbest pazar payının büyük bir kısmını elinde tutmak istiyor. Kolawole, bunların da ötesinde, tapyoka geleneğini ve kültürünü ve geldiği ülkeyi onurlandırmak istiyor. Nijerya kökenli bir Amerikalı olarak, sürekli olarak yarattığı işin kimliğini ve gücünü ve bunun siyahi Amerikalılara, kadınlara ve küçük işletme CEO'larına nasıl ilham verdiğini düşünüyor. Ancak tüm bu katmanlar ortadan kalktığında, geriye ortak bir konu kalıyor: gıda. Kolawole'ye göre yemek aşktır.

"Yemek, bize ortak noktamızı yani insanlığımızı hatırlatır. Yemeğini paylaştığın biriyle bağlantı kurmamanın imkansız olduğuna inanıyorum," diyor. "Yemeği paylaştığın yerde, sevgiyi paylaşırsın."